2017'nin son yazısını bu yıl matematik dünyasının en büyük kaybı, İranlı ünlü matematikçi Maryam Mirzakhani için yazmak istedim.
Mirzakhani, çocukluğunu Tahran'da geçirdi. Çocukluk hayali yazar olmaktı. Altıncı sınıfta Tahran'ın en üstün yetenekli çocuklarının eğitim gördüğü Farzanegan okuluna kabul edildi ve burada matematik dışındaki tüm derslerde okulun en iyileri arasındaydı. Bir röportajında "Roman okumaktan çok keyif alıyordum. Aslında ne bulursam onu okuyordum. Lise sona kadar, matematikle ilgileneceğim hiç aklıma gelmemişti." demişti.
Sonraki yıllarda durum tersine döndü ve matematiğe aşkla bağlandı. Matematiğe ilgisi, abisinin kendisine 1'den 100'e kadar olan sayıların toplanması sorusuyla başlamış. Abisi, Mirzakhani'ye bu sorunun nasıl çözüldüğünü Gauss adlı dergiden okumuş. Ve dergideki çözüm şekli, Mirzakhani'yi büyülemiş. Ödüllü matematikçi o anı şöyle özetliyordu: "O zaman ilk defa, kendim çözememiş olsam da, bir sorunun çözümüyle mutlu olmuştum."1995 yılında lisedeyken en iyi arkadaşı Roya Beheshti ile birlikte Uluslararası Matematik Olimpiyatı'na İran'dan seçilen ilk kız öğrenciler oldular ve altın madalya kazanarak büyük bir başarı sergiledi.
1999 yılında Harvard Üniversitesi'ne kabul edilerek Amerika'ya yerleşti. Geometri alanında "Hiperbolik Yüzeyler" üzerinde çalışmalara başladı. Özellikle "Witten Varsayımı"na yeni bir ispatta bulunarak kuantum fiziği ile matematik arasında yeni ilişkilerin ortaya çıkarılmasını sağladı. Stanford Üniversitesi'nde matematik profesörü olarak çalışmaktaydı.
2014 yılında 37 yaşındayken Matematiğin Nobeli olarak görülen Fields Madalyası'nı kazandı. Bu ödülü kazanan tek kadın matematikçi Mirzakhani'dir. 40 yaşında kansere yenik düşerek hayatını kaybetti. Matematikte kadınların başarılı olabileceğini kanıtlayarak ardında büyük bir miras bıraktı.
Dip not: Fields ödülleri nedir?
"Matematiğin Nobeli" olarak adlandırılan Fields Matematik Ödülleri, her 4 yılda bir yıl Güney Kore'nin başkenti Seul'de düzenleniyor.
Fields ödülleri, 1936 yılında Kanadalı matematikçi John Fields tarafından başlatıldı ve 1950'den bu yana, 4 yılda bir veriliyor. Ödül, 40 yaşın altındaki matematikçileri "gelecek başarıları için cesaretlendirme"yi hedefliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder